Bel rahatsızlıkları cağımızın en sık görülen hastalıkları arasında yer almakta olup bir çok insanın işlerini ve kaliteli yaşamasını engellemektedir. Toplumun %80' ından fazlası hayatlarında en az bir kez bel ağrısı çekmekte ve doktora başvurmaktadır.
Bel bölgesi omurgamızın en fazla yük taşıyan bölümüdür. Ağır yük kaldırma, uzun süreli oturarak çalışma, duruş bozuklukları ve yanlış pozisyonda oturma, bilinçsiz ve dikkatsizce yapılan egzersiz ve sporlar bel bölgesindeki anatomik yapıları bozarak nihayet bel hastalıklarına yol açmaktadır. Bel Fıtıkları, Mekanik Bel Ağrıları ve Bel Kaymaları bu hastalıkların başında gelmektedir.
Vücudumuzda boyun bölgesinden başlayıp kuyruk sokumuna kadar uzanan ve omurilik kanalını oluşturan 24 adet omur vardır. Bu omurlardan 5 tanesi bel bölgesine bulunur, etrafında bağ dokusu ve kaslar yer almaktadır. Omurlar arasında hareketi kolaylaştıran ve bel bölgesine esneklik sağlayan ve adeta amortisör görevi yapan disk dediğimiz kıkırdak bir yapı vardır. Disk iç (çekirdek) ve dış olmak üzere iki kısımdan oluşur. Dıştaki tabakanın yapısı bozulduğunda içte bulunan çekirdek dışarıya doğru taşar. Bu taşan (fıtıklaşan) kısım omurilik kanalındaki sinirlere baskı yaparak bu sinirleri sıkıştırır. Bu şekilde ortaya çıkan hastalığa Bel Fıtığı denir.
Bel fıtığı kimlerde görülür? Kimler risk altında?
Sıklıkla orta yaşlarda görülür fakat her yaşta ortaya çıkabilir. Ağır yük taşıyan ve kaldırırken dikkatli davranmayan bedensel çalışanlarda, oturarak çalışınlarda ve de bunun yanlış bir sandalye üzerinde yapan kişilerde ve ağır sporlarla uğraşan bireylerde risk altındalar. Hemen hemen her hastalıkta risk faktörü sayılan sigara bel fıtığını tetikleyebilir. Ayrıca bu risk faktörlerinin olmadan, sert bir hapşırma veya yerden bir şey almak için basit bir eğilme hareketi de bel fıtığına neden olabilir.
Bel fıtığı kendini nasıl belli eder?
Bel fıtığının en kesin belirtisi bel ve bacakta oluşan ağrıdır. Hasta doktora gittiğinde “belimin ağrısı bacağıma vuruyor”der. Ama sadece bel veya sadece bacak ağrısı şeklinde de belirti verebilir.Bacakta uyuşma ve karıncalanma bel fıtığının sıkça rastlanan diğer belirtileridir. Hastalık tedavi edilmezse ilerler ve ayakta güçsüzlük gelişi ve nihayet idrar tutamama ve felç gibi çok ciddi belirtiler ortaya çıkar.
Bel fıtığının tanısı nasıl konur?
Her bel ağrısı bel fıtığı değildir. Mekanik bel ağrıları, romatizma, spor yaparken bel incinmeleri, tümör ve kanser gibi bazı hastalıklar da bel fıtığı benzeri belirtiler verir. Bu yüzden bel fıtığı teşhisi konarken bu durum göz önünde bulundurmalı ve dikkatlı olunmalı. En iyi teşhis yöntemi MR dır. Çekilen bel MR ında hastalığın ne olduğu ve ayrıca omurganın hangi bölgesinde olduğu tesbit edilir. Bel fıtığının yeri ve derecesi saptanır, ameliyat gerekip gerekmediği planlanır.
Bel fıtığının tedavisi nedir?
Hastalığın başlangıç sayfasında ilk tercih edilen tedavi yöntemi ilaç tedavisidir. İlaç tedavisi bir çok hastada ağrının giderilmesinde ve aktif yaşama dönmesinde etkili rol oynar. Kas gevşetici ve ağrı kesici ilaçlar tercih edilir. Bazen ilaç tedavisi sırasında fizik tedaviden de faydalanabilir. Bu tedaviden fayda görmeyen ve şikayetleri artan hastalar için ameliyat tedavisi planlanır.
Bel fıtığının ameliyatı nasıl yapılır?
Bu ameliyatlar beyin cerrahı tarafından yapılmaktadır. Bel fıtığı ameliyatında amaç sinire baskı yapan kıkırdak parçasını çıkarmaktır. Günümüzde bel fıtığın ameliyatının en modern yöntemi mikrocerrahi tekniği ile yapılan mikrodiskektomi ameliyatıdır. Bu tecrübeli bir cerrah tarafından yapılan bu ameliyatın süresi yaklaşık 30 dakikadır. Küçük bir kesiden skopik görüntüleme eşliğinde fıtık bölgesine ulaşılır, Omurga kemiklerine zarar vermeden ve ameliyat mikroskobu kullanılarak fıtık çıkartılır. Hasta aynı gün ayağa kaldırılır, yürütülür ve ertesi gün eve taburcu edilir.Doğru teşhis ve doğru zamanlama ile bu yöntemin başarısı %90 'ın uzerindedir.
Şunu unutmamak gerekir ki bel fıtığı tedavi edilebilir bir omurga hastalığıdır. Bu rahatsızlığı olan veya şüphelenen hastaların beyin omurilik cerrahisine (Nöroşirürji) başvurmaları gerekir.
Prof. Dr. Hasan MİRZAİ
Beyin ve Sinir Cerrahisi Uzmanı
