Ortodonti (tel tedavisi), diş çapraşıklıklarının, dişler arası boşlukların ve çenelerdeki uyumsuzlukların teşhis, tedavi ve önlenmesi ile ilgili diş hekimliği branşıdır. Diş hekimliği eğitimi tamamlandıktan sonra en az 4 yıllık bir eğitimi gerektiren bir uzmanlık dalıdır.
Dişlerdeki çapraşıklık estetik bir problem olması dışında diş ve çevre dokulara da zarar veren bir durumdur. Çapraşık dişlerde ağız hijyenini sürdürmek zorlaşır, dişlerde çürük oluşma riski artar, diş taşı birikiminin artmasıyla diş eti çekilmeleri meydana gelebilir. Ayrıca çapraşıklık sebebiyle karşılıklı diş ilişkilerinin bozuk olması çene eklemine zarar verebilir. Çocuklarda üst dişlerin çok önde olması bu dişleri travmaya açık hale getirir, ayrıca bazı dişsel ve iskeletsel bozukluklarda konuşma bozuklukları meydana gelebilir. Kısacası ortodontik tedavi, dişlere estetik görünüm bir kazandırmanın yanı sıra sağlıklı diş ve çene dokuları, çiğneme fonksiyonu ve yüz estetiği kazandırmayı da hedefler.
Çocuklarda 6 yaşından itibaren daimi dişler çıkmaya başlar. Bu dönemden sonra muhtemel bir problemin erken teşhis ve tedavisi için düzenli kontroller gerekmektedir Gerekli durumlarda hareketli ortodontik tedaviler, fonksiyonel tedaviler ve ağız dişi apareyler yapılabilmektedir. Ortodontik tedavi için bir yaş sınırlaması yoktur. Sağlıklı kemik ve dişeti yapısına sahip her yaştaki bireye ortodontik tedavi yapılmaktadır.
Hareketli Ortodontik Tedavi
Genellikle karışık dişlenme döneminde (7-12 yaş) yapılan koruyucu-önleyici ortodontik tedavilerdir. Hastaların kendilerinin takıp çıkardıkları hareketli apareyler ile daimi dişlere yer açma, ufak çapraşıklıkları düzeltme, çene gelişimine yardımcı olma gibi tedaviler yapılmaktadır.
Sabit Ortodontik Tedavi
Hastanın her bir dişi üzerine tek tek yapıştırılan braketler ve tellerle yapılan tedavilerdir.
Metal Braketler
Bu sistemde, dişlere kuvvet uygulayan teller lastik veya metal ligatürlerle braketlere bağlanarak dişleri hareket ettirirler.
Kapaklı Braketler
Bu sistemde, braketlerin ön tarafında kendilerine özel kapakları bulunmaktadır. Dişlere kuvvet uygulayan teller, lastik veya metal ligatürlerle bağlanmak yerine bu kapaklar sayesinde tutulur ve bu sayede sürtünme en aza inerek geleneksel metal braketlere göre daha hızlı ve konforlu bir tedavi imkanı sunar.
Estetik Braketler
Metal braketlerin estetik olmayan görüntüsüne karşılık diş renginde veya şeffaf malzemelerden üretilen braketlerdir.
Lingual Braketler
Dişlerin iç yüzeylerine uygulanan braketlerdir. Erişkin hastalar çoğunlukla dişlerin ön yüzüne yapıştırılan braketler yerine daha estetik çözümler aramaktadır. Bu tedavi yönteminde bireylerin ölçüsü alınarak yurt dışındaki özel laboratuvarlara yönlendirilir ve burada kişilerin diş yüzeyine uygun olarak kişiye özel braket ve teller üretilir. En önemli avantajı dışardan bakıldığında tellerin görünmemesidir.
Telsiz Ortodontik Tedavi (Şeffaf Plak Tedavisi)
Bu sistemde bireylerin ölçüsü alındıktan sonra özel programlar sayesinde bilgisayar ortamında dişler aşama aşama istenilen konuma getirilir ve her aşama için bir şeffaf plak basılır ve böylece bir dizi plak üretilmiş olur. Dişlerin konumları değiştikçe yeni plağa geçilir ve kademe kademe dişler düzeltilir. Tedavinin başarılı olması için plakların yemek ve fırçalama hariç tüm gün ağızda durması gerekmektedir. Bu sistemin en büyük avantajı dişlere yapıştırılan braketler olmadığı için daha hijyenik olmasıdır. Fakat henüz her türlü ortodontik problemin çözümü için yeterli değildir, bu konuda doktorunuzun görüşü önem kazanmaktadır.
Fonksiyonel Tedavi
Ortodonti sadece dişlerin düzeltildiği değil, dişlerimizi taşıyan çene kemiklerindeki uyumsuzlukların da düzeltildiği tedavi türüdür. Büyüme gelişimi devam eden çocuklarda bu büyüme ve gelişimden yararlanarak çene kemiklerindeki büyümeyi arttırmayı ve yönlendirmeyi hedefleyen tedavi biçimidir.
Ağız Dışı Apareyler
Üst çene gelişimi yetersiz olan çocuklarda ağız dışından çene ve alına uygulanan özel bir aparey (yüz maskesi) ile üst çene gelişimini arttıran bir tedavi biçimidir.
Gömülü Diş Tedavisi
Genetik olarak bazı dişler sürmesi gereken yaşta ağız içine sürmez ve gömülü olarak kalabilirler. İçerde kalan bu dişler enfeksiyon kaynağı olabilir veya etrafında kist oluşabilir. Alınan üç boyutlu tomografi ile konumu uygun görülen gömülü dişler ortodontik tedavi ile uygulanan kuvvetlerle ağız içindeki yerine getirilebilmektedirler.
Mini Vidalar
Diş hareketi sırasında diğer dişlerde oluşabilecek istenmeyen hareketleri önlemek amacıyla çene kemikleri içerisine yerleştirilen mini vidalardan destek alınmasıdır. Klinik ortamında bölgesel anestezi ile yapılan basit bir işlemdir.
Ortognatik Cerrahi
Dişleri taşıyan çene kemiklerinin birbirleriyle ve kafatası ile uyumsuz olduğu veya asimetrilerin olan yetişkin bireylerde, ortodontik tedavi ve cerrahi işlemin bir arada uygulandığı tedavi biçimidir. Bu sayede hem dişler hem çene kemikleri doğru konumuna getirilir ve bireylerde yüz estetiğinin yanında doğru çiğneme ve solunum fonksiyonu da sağlanmış olur. Ortognatik cerrahi, ortodontist ve çene cerrahının birlikte çalışmasını gerektiren multidisipliner bir tedavi şeklidir.
