Yıllar ilerledikçe, insanların yaşadığı uykusuzluk problemleri artıyor. Uzmanlar, uykusuzluğun modern toplumlarda giderek artan bir sağlık sorunu olduğuna dikkat çekerek, bu durumun ciddi hastalıklara yol açtığını belirtiyor. Türk Uyku Tıbbı Derneği’nin çalışmalarına göre, ülkemizde her 100 kişiden 20’si uykusuzluğu bir hastalık belirtisi olarak taşırken, 12’si ise hastalık olarak yaşıyor. Kendisi başlı başına bir hastalık olmasına rağmen uykusuzluk, başka hastalıkların da belirtisi olabilir. Peki, uyku düzenimiz neden bozulur, neden uykusuzluk çekeriz?

Uyku Düzeni Neden Bozulur?

• Konforsuz yatak kullanmak
• Fazla ışık, aşırı sıcak, aşırı soğuk ve gürültü gibi şartlardan dolayı odanın uyumak için uygunsuz bir alana dönüşmesi
• Gün içinde veya akşam saatlerinde kısa süreli de olsa kestirmek
• Uyuma ve uyanma zamanlarının sürekli değişmesi ve farklılık göstermesi
• Uyanık olarak yatakta fazla zaman geçirmek
• Alkol, sigara, kafein gibi uykuyu engelleyen maddeleri yatmadan önce kullanmak
• Uyku saatine yakın zaman dilimlerinde egzersiz yapmak
• Yatma zamanına yakın saatlerde uyarıcı aktivitelerde bulunmak
• TV seyretme, kitap okuma, atıştırma gibi uyku dışındaki aktiviteler için yatağı kullanmak
• Yatakta aşırı düşünme, plan yapma, hararetli konular hakkında fikir üretmeye çalışma ve geçmişi düşünme gibi uykuyu engelleyen zihinsel aktivitelerde bulunmak.
• Yatmaya yakın saatlerde yüksek konsantrasyon gerektiren etkinlikler yapmak

Bahsettiğimiz durumlar uyku düzenini son derece olumsuz etkileyerek bazı psikolojik ve fiziksel rahatsızlıklara yol açmaktadır. Bu yüzden uyku düzenimize dikkat etmeli ve kalitesini arttırmak için çabalamalıyız. Eğer uyku düzenimiz bozulursa başımıza neler gelebilir?

Uykusuzluğun Neden Olduğu Rahatsızlıklar

1.Beynimizin etkinliğini azaltır

Uykusuz kalan beyin, etkinliğini yitirir ve normalden daha az efor sarf ederek ulaşabileceği sonuçlara giderken daha çok enerji harcar. Bu da beyini yoracağı için etkinliğini, gücünü azaltacaktır.

2.Kısa süreli bellek körelir

Yetersiz uyku, hafıza sorunlarına sebep olur. Kısa süreli bellek olmadan, zor işleri yapmak bir yana aklımızdaki yakınlarımızın isimlerini bile unutabilirsiniz. Yani uyumazsanız, hatırlayamazsınız.

3.Uzun süreli bellek körelir

Uyuma sırasında, beynimiz gün içinde başımızdan geçen olayları bir düzene sokar, aralarında ilişkiler kurup anlamlandırarak hafızamıza işler. Aynı zamanda uyurken öğrenme yetimizi de geliştirir. Bu yüzden beynimizi daha verimlik kullanabilmek için de uyumalıyız.

4.Dikkat süresi azalır

Dikkat süresi yüksek olan bir insan belirsiz birçok sesin arasından dilediği sesi ayırt edebilir, kalabalık ve karışık görsellerin arasından küçük bir nesneyi seçebilir. Ayrıca dikkatini kontrol altında tutma konusunda da gayet başarılıdır. Uykusuz kaldığımızda ise dikkatimiz dağılma eğilimi göstermekte ve ona hükmetmemize izin vermemektedir.

5.Plan yapamamak

Araştırmalara göre 36 saat uykusuz kalan bir beyinde koordine olma veya plan yapma yetisi sekteye uğramaya, düzenli çalışmamaya başlar. Aynı şekilde uykusuzluk, karar verme yetimizi de olumsuz etkiler.

6.Vücudun düzeni bozulur

Düzenli uyuduğumuz zamanlarda genellikle saat kaçta uyanacağımızı düşünmeyiz. Çünkü mükemmel şekilde çalışan beynimiz, gerektirdiğinde bir alarm görevi görür ve bizi otomatik olarak uyandırır. Ancak uyku düzenimiz bozulduğunda, bu durum sağlıklı uyku düzenimizin bozulmasına yol açar.

7.Beyin hücrelerimiz ölür

Birçok araştırma, uykusuz kalmanın beyne zarar verdiğini ve beyin hücrelerini öldürdüğünü göstermektedir. Ayrıca uykusuzluk, beynin beyaz madde bütünlüğünde kayıplara yol açmaktadır.

8.Hezeyan

Bir insan sürekli olarak uykusuz haldeyse, hezeyan durumuna geçer. Bu durumda, psikoz, paranoya, sanrılar ve agresiflik gibi sorunlar yaşanabilir.

Peki bu sorunları yaşamamak ve kaliteli bir uyku çekmek için neler yapmalıyız?

Kaliteli Uyku İçin Yapılması Gerekenler

• Her gün aynı saatte uyuyup aynı saatte uyanma
• Uyanık haldeyken yatakta fazla geçirmemek
• Öğlenleri ‘kısa süreli’ şekerleme yapma
• Gün içinde yapılan fiziksel ve zihinsel aktiviteleri normal seviyeye indirme
• Uyumak için düzen dışında bir eşik saat belirlememe
• Yatağa, uykuya hazır olunca girme
• Akşam saatlerinde çay, kahve ve alkol kullanımına dikkat etme
• Yatak odasını sadece uyku amaçlı bir yer haline getirme
• Fiziksel ve zihinsel aktiviteleri yatağın dışında bırakma
• Uykuya dalınamadığında yataktan çıkma
• Yatmadan 3 saat önce yeme aktivitelerini sonlandırma ve yatmaya yakın saatlerde sıvı tüketmeme
• Yatmaya yakın saatlerde egzersiz yapmama
• Ayrıca günümüzde kullanımları hiper seviyelere ulaşan telefonu gibi cihazları yatağın dışında bırakmak, uyku düzeninizin normale girmesi ve devam etmesi için oldukça faydalı olacaktır.